Mục Lục

Định nghĩa về “HEN”?

Hen là một bệnh mãn tính đường hô hấp thường gặp ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên hen ở trẻ nhỏ khác với ở người lớn là khả năng khỏi cao ít khi phải điều trị nặng nhưng rất hay gặp và hay bị nhầm lẫn với nhiều bệnh khác.
Hen là một bệnh viêm mãn tính của đường hô hấp với phản ứng của các tế bào viêm.

Dịch tễ học của bệnh HEN tại Việt Nam

Theo số liệu thống kê tại Việt Nam năm 2011, tỉ lệ HEN chung rơi vào khoảng 3,7% trong khi đó hen ở trẻ nhỏ chiếm 3,2% nên có thể thấy HEN là một bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ.

Yếu tố về cơ địa: Có nhiều trẻ có cơ địa dị ứng như chàm, viêm mũi dị ứng hoặc dị ứng một số loại thức ăn hải sản.
Yếu tố về gia đình: Trong gia đình có bố mẹ bị hen hoặc là bị viêm mũi dị ứng thì những bạn trẻ trong gia đình đó hay có nguy cơ bị hen hơn.
Hoặc trường hợp có cả 2 yếu tố trên: đó là cả yếu tố cơ địa và yếu tố gia đình.

Thứ nhất là do tiếp xúc với các loại virus
Thứ hai có thể do những thay đổi về môi trường, ví dụ như ở miền Bắc thời tiết thỉnh thoảng đang nắng lại đột ngột chuyển qua lạnh.
Một số trường hợp do tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc môi trường nhiều khói bụi nhiều hoặc môi trường thay đổi khi gắng sức hoặc khi vận động mạnh hoặc tiếp xúc với các dị nguyên như: lông chó mèo, bụi nhà hoặc phấn hoa thì có thể làm tăng các yếu tố, nguy cơ bùng phát cơn hen.

Nếu HEN ở TRẺ DƯỚI 5 TUỔI cực kỳ khó chẩn đoán thường dựa vào lâm sàng là chính. Lâm sàng thường có các triệu chứng như là:

Ho dai dẳng về đêm và gần sáng
Khò khè tái đi tái lại đặc biệt với những bạn khò khè sớm trước 3 tuổi hoặc có tần suất khò khè trên 1 lần trên tháng.
Đau ngực tái đi tái lại, nặng ngực tái đi tái lại
Điều trị thử thì cơ thể trẻ đáp ứng với thuốc viêm phế quản thì có thể chẩn đoán về HEN

HEN ở TRẺ TRÊN 5 TUỔI dễ chẩn đoán hơn bởi vì trên 5 tuổi thì có thể làm TEST CHỨC NĂNG HÔ HẤP. Điều này sẽ cho chẩn đoán chính xác hơn.

Tần suất bị HEN có sự khác nhau giữa trẻ trên 5 tuổi và dưới 5 tuổi. Thường tần suất bị HEN hay gặp ở trẻ dưới 5 tuổi nhiều hơn và ở trẻ trên 5 tuổi nó sẽ ít đi.
Về cận lâm sàng: Thứ nhất là về xét nghiệm máu có thể không thay đổi nhưng một số trường hợp có thể tăng bạch cầu ái toan. Thứ hai có thể chụp X quang giai đoạn đầu có thể bình thường nhưng giai đoạn sau có thể có hiện tượng ứ khí và cái để chẩn đoán chính xác nhất là thăm dò chức năng hô hấp.

Theo phân loại bệnh thường gặp ở Nhi khoa thì không có bệnh VIÊM PHẾ QUẢN CO THẮT. Khái niệm VIÊM PHẾ QUẢN CO THẮT chỉ là trong lâm sàng các bác sĩ Nhi hay dùng. Nhưng bản chất nó cũng giống HEN, điều trị cũng giống HEN, nhưng về dự phòng thì chưa có khái niệm về dự phòng. Bởi nếu là HEN thì phải chẩn đoán về dự phòng nhưng VIÊM PHẾ QUẢN CO THẮT chỉ là chẩn đoán điều trị lâm sàng. Vì nó về bản chất là giống HEN nhưng nó chưa phải điều trị dự phòng nên dùng thuật ngữ đấy cho các mẹ dễ hiểu và để các mẹ đỡ lo lắng.

Thứ nhất cần chẩn đoán xem TRẺ CÓ PHẢI BỊ HEN hay không?
Thứ hai là dựa vào tần suất bị, cấp độ bị
Tần suất: thứ nhất hen có phải dùng dự phòng hay không và dự phòng thuốc gì thì hoàn toàn phải theo chỉ định của bác sĩ
Cấp độ: Với những trường hợp cấp độ nhẹ mà toàn trạng tốt bệnh nhân không khó thở thì bệnh nhân chưa thể đến viện ngay thì có thể xử trí tại nhà. Ví dụ như những trường hợp đã có dự phòng rồi có thể xịt thuốc dãn phế quản tại chỗ hoặc khí dung tại chỗ sau đó đưa đến viện.
Những trường hợp hen trung bình hoặc hen nặng thì ngay lập tức phải đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí nhanh chóng. Vì những trường hợp nặng có thể là cơn hen ác tính, nó sẽ khó thở rất nhanh, dữ dội nên nếu đưa đến muộn thì rất có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.